Działanie I.3.12 „Nieantropocentryczna podmiotowość kulturowa”

Priorytetowy Obszar Badawczy IV: Przekraczanie granic humanistyki

Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza

Witamy na stronie działania Nieantropocentryczna podmiotowość kulturowa. Prace w ramach działania są obliczone na przezwyciężenie antropocentrycznej wizji podmiotowości i wypracowanie podstaw nowego spojrzenia uwzględniającego nie tylko świat innych niż ludzkie istot żywych oraz elementy świata nieożywionego, lecz także rozwój technologii informatycznych, zwłaszcza w kontekście prac nad autonomicznymi maszynami i sztuczną inteligencją. Leżące u podstaw Działania pojęcie posthumanizmu skłania do formułowania pytań natury granicznej, wymagających wyważonej redefinicji samej istoty człowieczeństwa, bądź – ujmując to bardziej adekwatnie – idei podmiotowości w sensie filozoficznym, teologicznym, prawnym, medycznym, psychologicznym, antropologicznym, lingwistycznym etc. Symboliczne znaczenie może mieć w tym względzie nadanie przez władze Nowej Zelandii osobowości prawnej rzece Whanganui, która w kulturowej świadomości Maorysów nigdy nie utraciła podmiotowości, jaką kultura zachodnia zwykła przypisywać jedynie ludziom i ukształtowanym przez nich tworom instytucjonalnym. Ta jurysdykcyjna regulacja, którą odnieść można także do współczesnych dyskursów postkolonialnych, każe przyjrzeć się w sposób krytyczny procesowi tworzenia się paradygmatu podmiotowości w kulturze zachodniej i dokonać jego rewizji uwzględniającej z jednej strony wyniki badań takich dziedzin humanistyki jak filozofia, literaturo- i językoznawstwo, antropologia kulturowa, religioznawstwo, historia, archeologia etc., z drugiej zaś tendencje we współczesnym prawodawstwie i naukach o polityce. Celem Działania jest więc pogłębienie wymiany wiedzy pomiędzy naukami humanistycznymi i naukami o życiu (zwłaszcza w zakresie animal studies i environmental humanities) oraz dziedziną nauk społecznych.